Informatie over allergie

Voedselallergie

Ongeveer 2-6% van de kinderen heeft een voedselallergie. Dit kun je herkennen aan klachten die  ontstaan  na  inname van een allergeen. De meest voorkomende allergenen zijn koemelk, kippenei, pinda, noten, tarwe, soja, vis, schelp- en schaaldieren en fruit. Elke allergie kent zijn eigen natuurlijk beloop. Zo presenteert een koemelkallergie zich al op de zuigelingenleeftijd en is 50-85% van de kinderen hier op de leeftijd van 3 jaar ‘overheen gegroeid’.

Niet alle reacties op voedsel zijn allergisch van aard. Men spreekt dan van een voedselintolerantie. Deze kunnen verschillende oorzaken hebben en vragen over het algemeen een andere aanpak dan een voedselallergie.

Een groot deel van de diagnose is gebaseerd op een gedetailleerde anamnese. Bloedtesten en huidpriktesten kunnen het vermoeden van een specifieke voedselallergie al dan niet bevestigen, maar zijn nooit bewijzend voor een voedselallergie. Om een voedselallergie echt vast te stellen is een provocatietest nodig. Een goede diagnose is belangrijk om een goed dieet-, leef- en behandeladvies te kunnen geven. Omdat allergieën heel divers zijn en vele verschijningsvormen hebben, is dit steeds een advies-op-maat. Een te streng en/of onterecht eliminatiedieet kan naast allerlei sociale problemen ook gevolgen hebben zoals tekorten aan essentiële bestanddelen en zelfs het verhogen van de kans op een allergie.

Hooikoorts

De medische term voor “hooikoorts” is allergische rhinoconjunctivitis. Dit betekent een allergische ontsteking van neus- en oogslijmvliezen en geeft neusklachten zoals jeuk, niezen, neusloop of een geblokte neus en oogklachten zoals jeuk, tranen en gezwollen oogleden. Het komt het meeste voor bij tieners. De allergenen bereiken de neus en ogen via de lucht, ze worden inhalatie allergenen genoemd. Huisstofmijt, boom- en graspollen en dieren zijn de meest voorkomende uitlokkers van allergische rhinoconjunctivitis. De pollen van planten komen vrij tijdens de bloei. De klachten zijn dan ook vaak sterk seizoensgebonden.

Een groot deel van de diagnose is gebaseerd op een gedetailleerde anamnese. Bloedtesten en huidpriktesten kunnen het vermoeden van een specifieke allergie al dan niet bevestigen, maar zijn nooit bewijzend voor een allergie. De behandeling bestaat uit het verminderen of voorkómen van de blootstelling aan het allergeen, medicatie om bij het optreden van klachten te gebruiken en zo nodig medicatie om klachten te voorkómen. Voor verschillende inhalatie allergenen is immunotherapie mogelijk. Dit houdt een behandeling met injecties of smelttabletten in gedurende 3-5 jaar waarmee de allergie wordt halt gezet.

Astma

Bij astma treedt er een reactie op in de kleine luchtpijptakjes in de longen. Dit uit zich in periodes van klachten als hoesten, “vol zitten”, piepen bij uitademing, snel ademen en benauwdheid. Allergenen die via de lucht worden ingeademd kunnen deze reactie uitlokken. Huisstofmijt, boom- en graspollen en dieren zijn de belangrijkste. Maar de astma exacerbaties kunnen ook door andere prikkels zoals virussen, (sigaretten)rook, fijnstof en sterke geuren worden uitgelokt. Als behandeling worden bij klachten luchtwegverwijders toegediend via een inhalator met voorzetkamer of een vernevelaar. Bij regelmatig gebruik hiervan is een onderhoudsmedicijn nodig. De diagnose astma wordt gesteld aan de hand van de anamnese, het lichamelijk onderzoek en eventueel longfunctie onderzoek.

Eczeem (atopisch eczeem)

Eczeem is een jeukende huidaandoening die steeds terugkeert. Kinderen met een aanleg voor eczeem hebben vaak een droge huid. Het eczeem kan onder andere worden verergerd door irriterende stoffen, weersveranderingen, virusinfecties en emoties. De exacerbaties van eczeem worden behandeld met ontstekingsremmende zalven, meestal corticosteroïden. Als deze volgens voorschrift worden gebruikt zijn ze effectief en veilig. Daarnaast staat een goede huidverzorging voorop. De droge huid moet vet gehouden worden en irritatie moet vermeden worden.

Alleen bij moeilijk behandelbaar eczeem speelt  allergie soms ook een rol. Het natuurlijke beloop van eczeem bij kinderen is gelukkig gunstig. Bijna de helft van de kinderen is klachtenvrij vóór de leeftijd van 7 jaar en bij 15-20 % blijft het eczeem aanwezig als volwassene.

Contacteczeem en contactallergie

Een jeukende huiduitslag kan ontstaan door het contact van de huid met een bepaalde stof. Dit kan door irritatie van de huid ontstaan of door een allergische reactie in de huid. Men noemt dit laatste een contactallergie. Een voorbeeld hiervan is een nikkel allergie, maar ook bepaalde cosmetica en haarkleurmiddelen kunnen een allergische huidreactie veroorzaken. Met onder andere plakproeven kan dit onderzocht worden.

Urticaria en angio oedeem

Urticaria zijn jeukende witte en rode bulten op de huid die grillig van vorm kunnen zijn en van plaats verspringen. Deze worden ook wel netelroos of galbulten genoemd. Angio oedeem zijn zwellingen in de dieper gelegen weefsels en slijmvliezen. Een gezwollen gezicht, lip of tong, maar ook zwelllingen in andere lichaamsdelen zijn mogelijk.

Voedsel- en medicijnallergie zijn belangrijke oorzaken, maar ook warmte, koude, zonlicht of lichamelijke inspanning kunnen uitlokkende factoren zijn. Bij langdurig aanwezige urticaria is vaak geen oorzaak te vinden. Een erfelijke vorm van angio oedeem (zonder urticaria) wordt veroorzaakt door een stoornis in het immuunsysteem.

Anafylaxie

Anafylaxie is een allergische reactie van het gehele lichaam die al binnen enkele minuten kan ontstaan. Er kunnen verschillende organen  betrokken zijn bij deze mogelijk levensbedreigende reactie van het lichaam. De anafylactische reactie treedt in de meeste gevallen op in het eerste uur na het contact met de uitlokker (bijvoorbeeld een insectenbeet of voedsel).

Snel handelen is essentieel, waarbij een epinefrine (adrenaline) injectie het middel is van eerste keus. Hoe sneller de epinefrine wordt toegediend, hoe groter de kans dat de reactie minder ernstig verloopt. Epinefrine is onder alle omstandigheden veilig en wordt bij voorkeur in de bovenbeenspier  toegediend. Zodra de klachten aan luchtwegen en hart en bloedvaten zijn bestreden, moeten de overige symptomen worden bestreden. In tweede instantie moet een uitgebreide anamnese worden afgenomen, waarbij gezocht wordt naar oorzaken die de anafylactische reactie kunnen hebben uitgelokt.

Antibiotica allergie

Slechts 7% van de kinderen met een rode huiduitslag na het starten van  antibiotica hebben daadwerkelijk een antibiotica allergie.

Diagnostiek kan worden verricht in de vorm van huidpriktesten, bloedtesten en orale provocatietesten.  De orale provocatietest lijkt tot op heden de duidelijkste uitkomst te hebben en is bovendien veilig uit te voeren. Het is belangrijk om een goede diagnose te stellen om enerzijds bij een belangrijke infectie antibiotica veilig te kunnen geven en anderzijds onnodig aangepast antibioticagebruik tot minder goede behandeling en resistentie kan leiden.

Erfelijkheid en atopie

Voedselallergie, hooikoorts, eczeem en astma zijn alle atopische aandoeningen. Een aanleg voor deze aandoeningen of atopie is erfelijk. Dit betekent dat kinderen met ouders en/of broertjes of zusjes met éen van deze aandoeningen een verhoogde kans hebben op één of meerdere van deze ziekten. Dit betekent ook dat als een kind één van deze ziekten heeft, er een verhoogde kans bestaat op het krijgen van één van de andere ziekten uit deze groep.